TEMA: 6 PÁX: 119

1) Que son os sacos aéreos? Compáraos cos órganos similares nos peixes.

Os sacos aéreos son unha expansión dos pulmóns que posúen as aves. Estes órganos énchense e baleiranse de aire con cada inspiración e espiración. A principal función de estes sacos é aumentar a lixeireza da ave, axudar na respiración e evitar un aumento excesivo da temperatura causada polo voo. Os sacos aéreos desempeñan unha función similar a vexiga natatoria dos peixces.

2) Porque os parásitos intestinais carecen de aparato dixestivo? Que órganos externos desenvolven?

Os parásitos intestinais obteñen o alimento xa dixerido dos seus hóspedes. Estes parásitos desenvolveron outras estratexias para incrementar a súa adherencia ás paredes intestinais dos seus hóspedes como as gadoupas, ventosas ou espiñas.

3) Que diferenza hai entre hibernación e letargo? Pon exemplos de animais que pasen por estes procesos.

Tanto a hibernación como o letargo son estratexias que adquiriron certos animais para adaptarse a condicións climáticas extremadamente frías, o cal lles permite conservar a súa enerxía durante o inverno. A principal diferenza entre ambos é que durante o letargo os animais non chegan a perder completamente os sentidos. Un exemplo de animais que hibernan son: teixos, esquíos ou morcegos. Os osos polo contrario entran en estado de latencia ao igual que os leiróns.

4) Que estratexias e órganos son imprescindibles para que os organismos se poidan adaptar ao medio terrestre?

As plantas desenvolveron  estratexias para adaptarse ao medio terrestre como sistemas de fixación ao substrato, estomas, sistemas eficaces de transporte de nutrientes e talos que lles permiten as follas captar a maior cantidade de luz posible.

As plantas adaptadas a climas fríos adoitan presentar tamaños pequenos e follas caducifolias e pouco lobuladas para minimizar a perda de temperatura. Outras  desenvolveron estructuras subterráneas como os bulbos, tubérculos e raíces con substancias de reserva. Os piñeiros e abetos, por exemplo, presentan follas resistentes, protexidas por capas de cera que non caen durante o inverno.

Por outro lado, as plantas adaptadas a climas moi calurosos desenvolveron estratexias para evitar a perda de auga. Deste xeito presentan follas carnosas e talos engrosados. Tamén diminuíron o número de estomas das súas follas e estas só se abren durante a noite.

As principais adaptacións ao medio terrestre dos animais son; cubertas de protección, sistemas respiratorios máis sofisticados, esqueletos para desprazarse e manterse erguidos ou estruturas para a captura de alimentos e a reprodución.

TEMA: 6 PÁX: 117

1) Que é a vexiga natatoria e como funciona?

A vexiga natatoria é un órgano de flotación que posúen moitos peixes óseos. Trátase dunha bolsa de paredes flexibles chea de gas situada xusto baixo a columna vertebral. Os peixes óseos teñen un peso específico lixeiramente por encima da auga. A vexiga natatoria controla a flotabilidade neutral do peixe na auga, sen a necesidade dun esforzo muscular. Ao encherse ou baleirarse permítelles ascender ou descender dentro da auga.

2) Que son as adaptacións etolóxicas?

Son un tipo de adaptacións relacionadas co comportamento dos individuos dunha especie. A finalidade destas adaptacións é buscar alimento, defenderse dos depredadores ou asegurar un ambiente favorable. Un exemplo son as migracións das aves.

3) Que adaptacións permiten aos peixes desprazarse e respirar na auga?

Os peixes posúen branquias, estas sevenlles para poder captar o osíxeno difusión directamente da auga. Outras adaptacións que lles permiten aos organismos acuáticos desprazarse pola auga son as aletas, as membranas interdixitais e outros que teñen o corpo en forma de fuso ou fusiforme.

4) As plantas de ambientes secos, terán máis ou menos estomas que as de zonas húmidas? Razoa a resposta.

Os estomas son os encargados do intercambio de gases e da transpiración vexetal. Por este motivo, en ambientes secos, onde escasea a auga as plantas terán un menor número de estomas, debido a que senon perderían moita auga.

5) Que tipo de sinais emiten os golfiños para comunicarse entre eles?

Os golfiños emiten distintos sons com chiido, gruñidos ou golpeciños que seguen unha pauta e que os axudan a comunicarse entre eles. Estes tenden a permanecer dentro das súas propias manadas, nas que os individuos usan asubíos específicos e únicos só en presenza doutros membros da manada, como se os chamaran polo seu nome.

TEMA: 6 PÁX: 115

1) O termo deserto é sinónimo de temperaturas altas?

Normalmente tendese a asociar o termo deserto con zonas secas, áridas e con elevadas temperaturas.
Por eso esta denominación debe asociarse a aqueles lugares de escasas precipitacións.

2) Existen zonas desérticas no noso país? Sinala algunha das principais.

No territorio español non abundan moito este tipo de lugares e menos en enormes extensións. Pero hai algún como o deserto de Tabernas situado en Almería ou o Parque Natural das Bárdenas Reais en Navarra.

3) Relaciona a seguinte vexetación cun bioma determinado: orquídeas, liques, queiroas e sobreiras.

As relacións entre a vexetación e o seu bioma son as seguintes:
- Bosque tropical: orquídeas.
- Tundra: liques.
- A taiga: uces.
- Bosque mediterráneo: sobreira.

4) Que adaptacións posúe a vexetación caducifolia?

A vexetación dun bosque temperado caducifolio adáptase ao bioma de varias formas, dependendo do tipo de especie.

As árbores producen follas grandes que absorben a maior cantidade de luz durante a estación de crecemento.

A codia das árbores caducifolias é máis grosa e resistente que a das árbores tropicais para poder protexer o núcleo da árbore durante os longos e severos invernos.

As plantas máis pequenas crecen a comezos de primavera e producen follas longas rapidamente. Isto permítelles absorber moita luz antes de que as follas das árbores a intercepte.

TEMA: 6 PÁX: 113

1) De que tipo poden ser as relacións intraespecíficas? Pon un exemplo de cada unha.

As relacións intraespecíficas poden ser de 4 tipos:
- Familiares: cuxa finalidade é a alimentación, a cria e a protección dos máis débiles. Este tipo de relación pódese observar nos elefantes.
- Gregarias: Son as asociacións de organismos que se desprazan xuntos. Como as aves ou bancos de peixes.
- Coloniais: son as asociacións integradas por organismos que viven intimamente unidos. Como os corais ou as esponxas.

- Sociais: tipo de asociación en que se establece unha xerarquía e unha distribución de actividades. Como as abellas ou as avespas.

2) Por que factores compiten os organismos nas relacións de competencia?

Nas relaccións de competencia os organismos compiten por un mesmo recurso como a luz, o espazo, a comida ou a parella para reproducirse. Basicamente pola súa supervivencia.

3) Que relación teñen un parásito e un hóspede? Quen resulta prexudicado?

A relación que se establece entre un parásito e un hóspede é unha relación simbiótica de parasitismo.
Neste caso o hospedador sae prexudicado mentre que é o parásito quen obtén beneficios do hóspede.

4) Compara as relacións intraespecíficas coas interespecíficas.

As relacións intraespecíficas danse entre organismos da mesma especie, mentres que as relacións interespecíficas se establecen entre organismos de distinta especie.

A principal diferencia entre estes dous tipos de relacións é que nas relacións intraespecíficas a finalidade última é a proteción de crías, a procura de alimento e a defensa do grupo, e en ningún caso os membros saen prexudicados.
Por outro lado, nos tipos de relacións interespecíficas, en moitos dos casos, un dos individuos sae prexudicado.

5) De que tipo son as relacións tróficas?

As relacións tróficas son un tipo de relación interespecífica.

6) Como se denomina a relación entre dúas especies distintas na que ambas as dúas obteñen beneficio? Pon un exemplo.

Este tipo de relación denomínase muatualismo, e é un tipo de asociación simbiótica.
Un exemplo deste tipo de relación son os liques, na cal a alga fabrica materia orgánica
e o fungo permite a fixación ao substrato, de tal xeito que ambos saen beneficiados.

TEMA: 6 PÁX: 111

1) Que son os factores edáficos e como inflúen na instalación e desenvolvemento dos organismos?

Os factores edáficos son as características do solo que inflúen no desenvolvemento da vexetación e a situación dos ecosistemas.
As distintas características do solo como o grao de desenvolvemento, a composición química ou a cantidade de materia orgánica que posúa condicionan a existencia de vida ou que a vexetación se desenvolva máis ou menos rápido.

2) Que factores medioambientais teñen maior influencia no medio acuático?

No medio acuático o osíxeno e a salinidade son uns dos factores que máis inciden na distribución e as características dos organismos.

3) A que se denominan zona fótica e zona afótica, e con que medio están relacionadas?

Nos mares e océanos distínguense:
- A zona fótica ou iluminada: onde abundan os organismos fotosintetizadores.
- A zona afótica: na cal a ausencia de luz é total.

4) Que significado teñen rango de tolerancia e nivel óptimo?

O rango de tolerancia fai referencia a capacidade dos organismos para vivir dentro de certos límites de condicións ambientais. Dentro deste rango, existe un máximo de desenvolvemento nun nivel concreto ao que se lle denomina nivel óptimo.

TEMA: 6 PÁX: 109

1) Que características do medio acuático o fan un medio abiótico máis adecuado que o terrestre?

O medio acuático mantense maís estable e hai menos variacións das condicións ambientais, mentres que no medio terrestre se producen máis flutuacións da temperatura, da luz ou da humidade. Por este motivo o medio acuático podería chegar a ser máis adecuado ca o terrestre.

2) Porque é correcto afirmar que a altitude inflúe da mesma forma que a latitude na distribución dos ecosistemas? Razoa a resposta cun exemplo.

Debido a que a Terra se dividiu en tres grandes zonas latitudinais, fixo que en cada unha destas zonas o clima variara o cal fixo que tamén variara a distribución dos seres vivos. Isto mesmo ocorre coa altitude, O incremento da altitude implica a diminución da temperatura e da presión parcial, e este motivo afecta tamen a a distribución dos ecosistemas na Terra.

3) En que lugares da Península Ibérica ou das illas abundan máis as lagartas? Busca exemplos.

A especie de lagartas máis común na Península Ibérica é a lagarta Ibérica, este tipo de lagartas abundan con maior frecuencia en terreos rochosos, onde contan de forma simultánea con plataformas onde tomar o sol, e refuxios onde agacharse en caso de perigo. Esta especie de lagartas podémola atopar por case toda a península, excepto nas áreas máis frías. Nas Baleares tamén podemos atopar grande abundancia de lagartas como por exemplo a lagarta Balear, que ocupa todos os hábitats dispoñibles en cada unha das illas.

4) Cal é a fonte principal de enerxía que reciben os ecosistemas?

A principal fonte de enerxía que reciben os ecosistemas é a luz solar. Esta é captada durante a fotosíntese polos organismos autótrofos, e é a principal fonte de enerxía para o funcionamento da maioría dos ecosistemas.

TEMA: 6 PÁX: 107

1) Investiga que zonas húmidas españolas son as máis importantes desde o punto de vista ecolóxico.

- As praderías de posidonia.

- A zona húmida As Tablas de Daimiel. 

- A marisma de Doñana. 

- O Parque Nacional de Doñana.
- A Albufeira de Valencia e de Mallorca.
- O Delta do Ebro.
- A Lagoa deGallocanta.

2) Sinala as principais adaptacións das plantas á falta de luz e explica cal é a súa finalidade. 

A vexetación posúe adaptacións á falta de luz: follas garandes e con numerosos estomas. Abundan abeleiras, sorbeiras e bisueiros. O estrato arbustivo e herbáceo é moi denso. 

3) Cales son as diferenzas entre os ecosistemas acuáticos de auga doce, salobre ou salgada? 

Diferencianse en que os acuáticos de auga doce teñen diferentes especies que os acuáticos, a diferencia de salinidade e o tamaño. 

4) A laurisilva canaria é un ecosistema que só se mantén nesas illas. Cal pode ser a causa? 

Posiblemente ao clima das illas Canarias. A laurisilva adaptouse a ese clima de bido a que lle facilitaba a súa supervivencia.

TEMA: 6 PÁX: 105

1) Indica as diferenzas que existen entre un sistema e un ecosistema.

Un sistema defínese como un conxunto de elementos interrelacionados que funcionan de maneira coordinada.
Un ecosistema é un sistema constituído por organismos que se relaccionan de seu e co espazo no que se instalan.

2) Que características do planeta Terra fan posible a existencia de vida?

- A existencia dunha atmosfera protectora contra as radiacións.
- Unha distancia ao sol  que proporciona a temperatura adecuada.
- Unha achega continua de enerxía solar necesaria para o funcionamento do sistema terrestre.
- A existencia de auga en estado líquido.

3) Cales son os elementos do biótopo e da biocenose nun ecosistema artificial, como un acuario caseiro?

- Elementos da biocenose do acuario: poden ser os peixes, as algas e outros organismos que viven no acuario.
- Elementos do biótopo do acuario: a auga, o solo, o aire e os distintos elementos inorgánicos que formen parte da auga.









4) Que característica da Terra crees que fai posible a existencia de auga en estado líquido?

A causa fundamental son as suaves temperaturas debidas a dous factores:

- A distancia á que se atopa a Terra do Sol, que inflúe sobre a enrxía que recibe.

- A composición da súa atmosfera actúa como unha cuberta protectora para que non faga moito frío pola noite nin moita calor polo día.

5) Cres que os criterios que serviron para agrupar a distintos organismos nun grupo taxonómico, como é a especie, se poden modificar co tempo?

Si se poden modificar co tempo debido as diferentes variacións climatolóxicas que se podrán producir.

6) Que tipo de agrupamento ecolóxico é un bosque?

O bosque é un ecosistema formado por una comunidade de seres vivos.

TEMA: 5 PÁX: 97

1) Como foi a evolución social dos homínidos desde as súas orixes ata a actualidade?

Evolución social do ser humano. Desde o comezo da Hera do home na terra, tivo que pasar por diferentes etapas ata a súa evolución; Co transcurso do tempo segundo a historia, o ser humano desenvolveu diversos métodos, costumes e tradicións que constitúen así diversas sociedades. Todos estes pobos formados por diferentes formas fixeron que os seres humanos deixen a súa
pegada pola historia, xa sexa polos seus costumes ou pola súa forma de subsistir; e o home nese momento non tiña as distintas ferramentas coas que podemos dicir que o método de aprendizaxe dunha determinada materia foi a través da experiencia. Neste caso pódese dicir que o home, debido á súa necesidade de supervivencia, interrelouse entre si a través da historia entre razas, culturas ou nacións; para a súa supervivencia. O ser humano a través da historia evolucionou moito, pódese dicir que o mundo cambiou; pero debemos ter en conta que o que o home fixo ao longo da súa historia foi positivo. Por este motivo, a humanidade tivo a través de diferentes tempos métodos de aprendizaxe; por iso, as distintas culturas tiveron diferentes formas de chegar ao coñecemento para o mesmo beneficio común. Ao final, a humanidade fixo o que tiña que facer para subsistir, xa sexa dominante e dominada ou como dominada.

2) Como condicionou o lume a evolución dos homíniodos? 

As concecuencias do uso do lume polo Homo erectus conduciron a modificacións non só na orde social senón tamén na propia anatomía do cerebro, sobre todo na mente. 

O uso do lume posibilitou a supervivencia do ser humano nas situacións hostiles. 

3) Que papel desempregaron as mulleres na organización social dos primeiros humanos? 

As mulleres foron moi importantes xa que ademais de ocuparse de coidar dos seus fillos tamen se ocuparon de labores domésticas e de conservar e mellorar o habitat. Estas facían traballos de recolección, colaboraban na caza e transmitían as enseñanzas do grupo aos seus fillos no período infantil. 

4) Que diferenzas existen entre o hábitat do Homo sapiens en Europa Central e no Norte de España e Oeste e Sur de Francia? 

Os Homo sapiens de Europa habitaron repetidamente as covas do Norte de España e do Oeste e Sur de Francia. En Europa Central establecéronse en campamentos de cabañas fabricadas con peles e ósos de animais cazados.

5) Con que especie de homínido relacionarías as machadas bifaces e que utilidade tiveron? 

Relacionaríaas co Homo erectus. Estas machadas estaban talladas en sílex e a súa utilidade era moio diversa, servia para curtir peles, tallar madeira... 

TEMA: 5 PÁX: 95

1) Nomea por orde cronolóxica as especies máis representativas de homínidos.

- Australupithecus afranensis. 

- Australupithecus africanus. 

- Homo habilis. 

- Homo ergaster. 

- Homo erectus. 

- Homo antecesor. 

- Homo neanderthalensis. 

- Homo sapiens.

2) Cales son as principais diferenzas entre o Homo ergaster e o Homo erectus?

Homo ergaster:

- Tiña unha capacidade craniana de entre 800 e 1000 cm3.
- Tiña un tamaño similar ao dos humanos actuais.
- Unha cara longa e prominente.
- Posuía molares robustos.
- Foi un bo cazador e recolector.

Homo erectus:

- Era forte e robusto.
- Tiña unha capacidade craniana de entre 800 e 1100 cm3.
- Tiña unha dieta baseada nos productos cazados.
- Dominaba o lume.
- Este saíu de África e ocupou Asia e Europa Oriental.

TEMA: 5 PÁX: 93

1) Que é unha árbore filoxénica? Que representa cada unha das súas ramas terminais?  E as potentes de ramificación?

As árboreres filoxénicas son árbores que amosan graficamente as relaccións evolutivas entre varias especies que teñen un devanceiro común.

Cada unha das súas ramas representa unha especie.

As pontes da ramificación representan a diverxencia de dous ou máis grupos apartir dun ancestro común. E o grado parentesco determínase desde as ramas superiores ás inferiores.

2) Cando apareceron os primeiros homínidos? A que xénero pertencen? Onde viviron? Cales son as especies máis reprexentativas? Describe as súas características físicas.

Os primeiros homínidos apareceron hai aproximadamente 4,5 millóns de anos.

Os primeiros homínidos pertenceron ao xénero Australupithecus.

Os australupithecus viviron en África.

As especies máis representativas son; O australupithecus anamensis, o australupithecus africanus e o australupithecus afarensis.

CARACTERÍSTICAS:

- Eran bípedes.
- Tiñan a cara ancha e plana.
- Un cerebro un pouco máis grande que o dos chimpancés.
- Mandíbulas con molares grandes e grosos.
- Con pernas curtas e tiñan mans similares as dos humanos.

3) O proceso evolutivo humano non é lineal, que significa esta afirmación?

Significa que o Homo Sapiens non xurdiu da evolución lineal de varias especies do xénero homo senón que foi diverso.

4) Describe as características do Homo Naledi.

CARACTERÍSTICAS:
- Corpo grande con cerebro pequeno.
- Con unha estatura media de 1,50 m e un peso de 45 Kg.
- A dentadura é pequena e primitiva.
- Mans con adaptacións manipuladoras humanas.
- As pernas e os pés similares as humanas.
- O seu tronco e cráneo son similares ao dos australupithecus.

5) Que relacción existe entre os Homínidos Australupithecus e o xénero Homo? 

A relacción que existe entre os Homínidos Australupithecus e o xénero Homo e que unha liña dos Australupithecus evolucionou cara ao xénero Homo.